HOME PAGE / POWRÓT DO STRONY GŁÓWNEJ
TRANSCEIVER DIGITAL2001
INFORMACJE WSTĘPNE, OPIS DZIAŁANIA, OPIS URUCHAMIANIA, INSTRUKCJA OBSŁUGI :
Artykuł w "Świat Radio" nr 5/2001
DANE TECHNICZNE TRANSCEIVERA DIGITAL 2001 w wersji podstawowej:
Wymiar obudowy 220*80*240 (typ T92)
Zasilanie TX 13.8V / max 1.2A
Zasilanie RX 13.8V / 180mA
Zakresy 144-146 MHz i 3.5- 3.8MHz
Emisje SSB i CW
Moc wyjściowa TX 4W
Czułość RX 0.2uV
Oporność anteny 50 ohm
Zalecany mikrofon- elektretowy
Wyjście odbiornika 1W / 8ohm
Pasmo p.cz RX 2.4kHz
Pośrednia częstotliwość 40MHz
Wejście RX 144MHz - wzm. w.cz MOSFET
Wejście RX 3.5MHz - mieszacz 4*MOS-FET
Przestrajanie cyfrową gałką lub przyciskami
Kroki syntezera 15Hz, 100Hz, 1, 5, 10, 12.5, 25, 50, 100, 125, 250, 500kHz
Stałość częstotliwości kwarcowa
Wyposażenie: mikroprocesorowe sterowanie, syntezer częstotliwości, wyświetlacz LCD, sygnalizacja LED kroku i RIT, drugie VFO, VFO B=A, VFO A/B, RIT bez ograniczeń, CLR RIT, CLR TX, automatyczna pamięć dla każdego zakresu (pasma), 3 dodatkowe pamięci częstotliwości na każdym paśmie- razem 27 pamięci, skaner częstotliwości, "stop-skaner", wyłącznik wzmacniacza w.cz, regulacja wzmocnienia m.cz i p.cz
W wersji podstawowej DIGITAL 2001 to bardzo prosty, a więc możliwie łatwo wykonywalny transceiver CW/SSB , 3.5/144MHz. Należy jednak pamiętać że mimo swej prostej konstrukcji jest urządzeniem na wskroś nowoczesnym. Posiada wszystkie układy, konieczne do prawidłowej pracy na falach eteru oraz wysokie parametry elektryczne. Jego konstrukcja została znacznie uproszczona dzięki zastosowaniu w nim, oprócz UNISYNT 2001, nowoczesnych elementów, wysokiej pośredniej częstotliwości, zastosowaniu jako indukcyjności cewek wykonanych na druku płytki oraz indukcyjności typowych (tzw. "dławików"). DIGITAL 2001 jest przykładem praktycznego zastosowania uniwersalnego syntezera częstotliwości UNISYNT 2001. Transceiver ten jest urządzeniem znacznie łatwiejszym do wykonania niż wcześniejsze transceivery DIGITAL 942 czy DIGITAL 1000. Jednak po dołączeniu do układu podstawowego odpowiednich modułów (również własnej koncepcji), można rozszerzyć właściwości transceivera zgodnie z własnymi wymaganiami. W celu ułatwienia uruchamiania, układ AT89S8252/UNISYNT2001 dostarczany jest z zapisanymi w jego wewnętrznej pamięci EEPROM nastawami wstępnymi wymaganymi dla DIGITAL-a 2001 i zapisanymi wstępnie pamięciami. Instrukcja uruchamiania transceivera opracowana została w taki sposób aby urządzenie można było wykonać w warunkach amatorskich, przy maksymalnie ograniczonej liczbie przyrządów pomiarowych. Zastosowane są w nim typowe, łatwo dostępne elementy. W instrukcji podane są adresy firm w których wysyłkowo można kupić każdy element. Transceivery DIGITAL 942 czy 1000 należało wykonywać wg. ściśle określonego "przepisu". DIGITAL 2001 najlepiej najpierw wykonać wg. instrukcji, uzyskując w ten sposób urządzenie CW/SSB, 4W, 0.2uV, 144-146MHz i 3.5-3.8MHz. Jednak dzięki zastosowaniu w nim syntezera UNISYNT 2001, DIGITAL 2001 można rozbudować na najróżniejsze sposoby. W szczególności o S-MTR i wskaźnik mocy wyjściowej, dodatkowe zakresy UKF czy KF oraz dodatkowe emisje. Płytki DIGITAL 2001 można zastosować także do innych celów. Przy ich pomocy można wykonać generator sygnałowy- wobulator KF/UKF, urządzenie do łączności satelitarnych lub tzw. "drugie VFO" do dowolnego innego urządzenia.
PODSTAWOWY ZESTAW DO SAMODZIELNEGO MONTAŻU DIGITAL 2001: Płytka przyczołowa, płytka syntezera, płytka główna, mikrokontroler AT89S8252/UNISYNT2001, nietypowe cewki, dławiki i transformatory, dokumentacja.
OPIS TRANSCEIVERA DIGITAL 2001
Płytka radiowa to prawie kompletny transceiver. Brakuje mu tylko heterodyny. Tę funkcję pełni układ zmontowany na płytce syntezera częstotliwości. Trzecia płytka transceivera to jego płytka przyczołowa, zawierająca alfanumeryczny wyświetlacz LCD, mikrołączniki, układ gałki strojenia, potencjometry i przełączniki transceivera oraz sterownik syntezera i wyświetlacza, czyli układ scalony AT89S8252/UNISYNT2001. Potencjometrów i przełączników na płytce przyczołowej znajduje się więcej niż wymaga tego układ podstawowy transceivera. Przewidziane są one do wykorzystania w następnych etapach rozbudowy urządzenia.
Odbiornik: Jeśli transceiver przełączony jest na pasmo 144 MHz, sygnał z gniazda antenowego transceivera, poprzez przekaźnik doprowadzony jest do wzmacniacza wejściowego odbiornika, wykonanego na tranzystorze MOSFET BF966 w układzie z uziemionym źródłem. Wzmacniacz wyposażony jest w wyłącznik zasilania, co czasem może się przydać, w przypadku pracy z "bardzo" lokalną stacją. Wzmocniony lub stłumiony sygnał ze wzmacniacza w.cz podany jest na wejście mieszacza odbiornika. Mieszacz ten, w celu uzyskania dużej odporności odbiornika na modulację skrośną, pracuje na czterech tranzystorach MOSFET w układzie z uziemionymi (dla sygnału odbieranego) bramkami (tzw. QUAD MIXER). Gdy urządzenie przełączone jest na pasmo 3.5MHz, sygnał z anteny podany jest poprzez filtr wejściowy odbiornika bezpośrednio na wejście tego mieszacza. Sygnał heterodyny doprowadzony jest do wzmacniacza (BFR91) i wzmocniony, do drugich bramek tranzystorów mieszacza. Odpowiedni produkt przemiany mieszacza zostaje wyselekcjonowany w pierwszym czterokwarcowym filtrze drabinkowym o częstotliwości ok. 40 MHz, a następnie wzmocniony w pierwszym wzmacniaczu p.cz wykonanym na niskoszumnym tranzystorze BFR91. Wzmocniony sygnał p.cz doprowadzony jest do drugiego czterokwarcowego filtru drabinkowego i poddany dalszemu wzmocnieniu w następnym stopniu wzmocnienia p.cz. Stopień ten pracuje również na tranzystorze BFR91. Ostatnim filtrem kwarcowym odbiornika jest dwukwarcowy filtr, po którym sygnał p.cz dociera do produkt-detektora zbudowanego na układzie scalonym NE612N. Doprowadzony jest do niego również sygnał z generatora kwarcowego o częstotliwości ok. 40 MHz. Generator nośnej pracuje na tranzystorze BFR91. Wyposażony jest w separator pracujący w układzie wtórnika emiterowego na tranzystorze tego samego typu. Wynikiem mieszania w produkt-detektorze sygnału p.cz z sygnałem generatora nośnej, jest sygnał wyjściowy małej częstotliwości. Poddany jest on wstępnemu wzmocnieniu w niskoszumnym przedwzmacniaczu pracujący na jednym z dwóch wzmacniaczy operacyjnych układu scalonego TL072. Wstępnie wzmocniony sygnał m.cz doprowadzony jest do wzmacniacza mocy m.cz pracującego na układzie scalonym LM386. Sygnał RRW (z potencjometru RRW) doprowadzony jest poprzez diodę BA152 do drugiego wzmacniacza p.cz, a z jego wyjścia stałoprądowego do pierwszego wzmacniacza p.cz. Przy wzroście sygnału RRW, dioda BA152 pracuje jako tłumik p.cz, rozszerzając zakres działania regulacji wzmocnienia. Jednocześnie prąd stały docierający z diody do bazy tranzystora drugiego wzmacniacza p.cz, powoduje nasycanie się tego stopnia i dalsze obniżanie wzmocnienia. Zmiejszające się napięcie na wyjściu stałoprądowym tego stopnia, powoduje obniżanie prądu polaryzującego bazę pierwszego wzmacniacza p.cz. co obniża wzmocnienie również tego stopnia.
Nadajnik: Wejście mikrofonowe transceivera przystosowane jest do dołączenia typowego mikrofonu elektretowego. Sygnał z mikrofonu doprowadzony jest do wzmacniacza mikrofonowego który pracuje z wykorzystaniem pozostałego wzmacniacza operacyjnego układu scalonego TL072. Wzmacniacz ten spełnia również rolę filtru dolnoprzepustowego oraz uwydatnia wysokie tony sygnału mikrofonowego. Wzmocniony sygnał, o odpowiednim zakresie częstotliwości, doprowadzony jest do modulatora nadajnika. W modulatorze zastosowany jest układ scalony NE612N. Doprowadzony jest do niego również sygnał z kwarcowego generatora nośnej o częstotliwości ok. 40 MHz. Układ NE612N jest podwójnie zrównoważonym mieszaczem, równoważonym dokładnie dla sygnału o częstotliwości nośnej potencjometrem montażowym 1M. W wyniku zmieszania obu sygnałów, na wyjściu modulatora pojawia się sygnał DSB o dwóch wstęgach bocznych. Sygnał ten, wzmocniony przez tranzystor BF970, podany jest na czterokwarcowy filtr drabinkowy. W filtrze tym zostaje wytłumiona jedna z wstęg sygnału. Z filtru, sygnał SSB o częstotliwości około 40 MHz, doprowadzony jest do mieszacza nadajnika, który wykonany jest również na układzie NE612N. Do tego mieszacza doprowadzony jest także sygnał VCO. Dla zakresu 144 MHz wynik mieszania sygnałów VCO i SSB poddany jest wstępnemu wzmocnieniu przez układ pracujący na tranzystorze BF970 a następnie poddany filtracji w dwuobwodowym filtrze LC. Na wyjściu filtru otrzymujemy sumę częstotliwości sygnałów VCO i SSB 40MHz czyli sygnał SSB z zakresu 144-146 MHz. Wzmacniany jest on w trójstopniowym wzmacniaczu liniowym. Pierwszy stopień tego wzmacniacza to wzmacniacz na tranzystorze BFR91. Następny, to driver wykonany na dwóch tranzystorach BFR96S połączonych równolegle. Stopień końcowy nadajnika pracuje na tranzystorze 2SC1971. Wzmocniony do mocy 4W sygnał nadajnika doprowadzony jest do układu rezonansowego transformującego napięcie w.cz. do wyższej wartości i poprzez filtr dolnoprzepustowy oraz przekaźnik do gniazda antenowego pasma UKF. Podczas pracy w paśmie 3.5 MHz wzmacniacze BF970 i BFR91 pracujące dla zakresu 144MHz są wyłączone. Włączony jest natomiast drugi wzmacniacz sygnału mieszacza, również wykonany na BF970. Sygnał w.cz. wynikający z różnicy sygnałów VCO i SSB 40MHz wyselekcjonowany zostaje w dolnoprzepustowym filtrze LC i doprowadzony do drivera a następnie do wzmacniacza mocy. Na jego wyjściu znajduje się transformator szerokopasmowy, który podnosi napięcie w.cz. pasma 3.5 MHz do odpowiedniego poziomu. Następnie sygnał poddany jest filtracji w trójobwodowym filtrze dolnoprzepustowym i doprowadzony do gniazda antenowego pasma KF.
Część cyfrowa transceivera: Heterodyna transceivera, to dwa układy VCO wykonane na tranzystorach BF970, wybierane przełącznikiem zakresów, zależnie od aktualnego pasma. Sygnał wygenerowany przez wybrane VCO doprowadzony jest do separatora w układzie wtórnika emiterowego. Ten stopień steruje dwoma wtórnikami. Z jednego pobierany jest sygnał sterujący mieszaczem nadajnika oraz wzmacniaczem mieszacza odbiornika. Z drugiego separatora sygnał o częstotliwości VCO doprowadzony jest do pomocniczego mieszacza syntezera NE612N. Do tego mieszacza doprowadzony jest również sygnał generatora pomocniczego VCXO . VCXO pracuje z typowym rezonatorem 24 MHz, którego częstotliwość rezonansowa została nieco obniżona przy pomocy "dławika" 3.3 mikrohenra. Dla pasma 144MHz, z VCXO przy pomocy obwodu rezonansowego LC (cewka wykonana na druku płytki) pobierana jest czwarta harmoniczna jego sygnału o częstotliwości ok. 96MHz. Częstotliwość VCXO zmieniana jest przy pomocy diody pojemnościowej, napięciem wytworzonym w przetworniku C/A układu UNISYNT 2001. W ten sposób uzyskiwane są kroki syntezera mniejsze od 1kHz. Sygnał wyjściowy mieszacza syntezera, doprowadzony jest poprzez filtr LC do scalonego syntezera SAA1057. Syntezer ten jest programowany trójprzewodową magistralą, przez układ scalony AT89S8252/UNISYNT2001. Układ ten steruje również wyświetlaczem LCD. SAA1057 realizuje przestrajanie z krokiem 1 kHz. Zawiera programowalny dzielnik częstotliwości, detektor fazy cyfrowy i próbkująco-pamiętający, wzmacniacz pętli PLL z programowalnymi źródłami prądowymi, generator wzorcowy 4MHz oraz jego dzielnik częstotliwości. Efektem przetwarzania sygnałów w syntezerze jest jego napięcie wyjściowe, które służy do polaryzacji diody pojemnościowej VCO w taki sposób, że następuje regulacja i stabilizacja częstotliwości VCO. Układ AT89S8252/UNISYNT2001 steruje również wyświetlaczem LCD. Przy pracy w paśmie 3.5MHz, sygnał z VCXO, poprzez przełącznik diodowy podany jest bezpośrednio na wejście pomocniczego mieszacza. Dodatkowa obecność sygnału 96MHz na wejściu tego mieszacza jest nieistotna ze względu na dużą różnicę częstotliwości 96MHz i VCO (ok. 43.5MHz) pracującego dla pasma 3.5 MHz. Wynik przemiany tych sygnałów jest wycinany przez filtr LC występujący po mieszaczu. Dalsza droga sygnału jest taka sama jak dla pasma 144 MHz.
URUCHAMIANIE TRANSCEIVERA DIGITAL 2001:
Założeniem podstawowym niniejszego opisu jest, że płytki transceivera są zmontowane i połączone między sobą. Zmontowane są bezbłędnie, fachowo i z pełnosprawnych elementów. W wersji podstawowej transceivera zastosować jako przełącznik pasm typowy podwójny przełącznik dwupozycyjny. Przed włączeniem zasilania zmontowanego układu, najlepiej przełącznik zabezpieczenia zewrzeć na stałe do masy (stała pozycja "BLOKADA") i korzystać z nastaw wstępnych zapisanych w mikrokontrolerze na pasmach nr 3 (nastawy dla pasma 3.5MHz) i 4 (nastawy dla 144MHz). Przy korzystaniu z tych nastaw, punkty instrukcji uruchamiania oznaczone * (np. 3*.) należy omijać. Nastawy te dotyczą przestrajania przy pomocy przycisków. Po całkowitym uruchomieniu urządzenia można zamiast przycisków zamontować okład gałki strojenia. Następnie należy zlikwidować zwarcie przełącznika zabezpieczenia i na pasmach 1 i 9 wprowadzić własne nastawy (ze względu na rozbierzność rezonatorów kwarcowych) według pełnej instrukcji. Do zamontowania w późniejszym czasie należy pozostawić wszystkie rezonatory 40MHz i dławik 1mikrohenr generatora nośnej. Docelowo pokrywkę dolną i górną należy nałożyć na główną część pudełka ekranującego VCO i przylutować. Podczas uruchamiania pokrywka górna może być zdjęta. Zwoje cewki L1A skleić. Dolną część jej zwoi przykleić do płytki. Zabezpieczy to VCO przed mikrofonowaniem. Wszystkie elementy powinny być montowane z krótkimi doprowadzeniami. Dla układów NE612N nie stosować podstawek. Tranzystor PA przykręcić bezpośrednio do radiatora, bez izolacji. Emiter tranzystora dołączony jest do jego radiatora. Uruchamiać należy w kolejności zgodnej z poniższym opisem. Opis ten ukierunkowany jest na wykonanie transceivera DIGITAL 2001 w wersji podstawowej, w warunkach domowych. To znaczy takich, gdy wykonujący dysponuje minimalnymi możliwościami pomiarowymi. Minimalny zestaw przyrządów pomiarowych: miernik uniwersalny bez elementów półprzewodnikowych (mierniki cyfrowe w obecności silnego pola w.cz. mogą przekłamywać), rezystor 50 ohm/4W (np. dwa rezystory 100 ohm/2W (nie drutowe!) połączone równolegle) z sondą pomiarową napięcia w.cz (typowy, jednopołówkowy detektor napięcia szczytowego z diodą 1N4148), częstościomierz UKF (może to być częstościomierz do 10MHz z preskalerem typu telewizyjnego) o czułości minimum 50 mV. Instrukcja uruchamiania transceivera obejmuje tylko konieczny fragment instrukcji UNISYNT 2001. W przypadku rozbudowy transceivera we własnym zakresie, można pobrać pełną instrukcję syntezera uniwersalnego UNISYNT 2001 z www.eter.ariadna.pl/sp3abg . Uruchamianie ułatwi wstępne przeczytanie całej instrukcji uruchamiania bez wykonywania czynności.
Dobór rezonatorów do filtrów 40MHz i generatora nośnej: Aby skompletować rezonatory w sposób optymalny, należy zaopatrzyć się w 15-20 rezonatorów tego samego producenta. Często jednak może wystarczyć 11 rezonatorów. Rezonatory te są typowe i tanie. Oczywiście, dzięki UNISYNT 2001 można zastosować inną pośrednią częstotliwość, ale to pozostawiam do samodzielnego rozważenia.
1. Dołączyć częstościomierz do wyjścia wtórnika generatora nośnej, trymer 10pF generatora ustawić na minimalną pojemność, dołączyć jeden z rezonatorów 40MHz do generatora, włączyć zasilanie. Częstościomierz powinien wskazywać częstotliwość pracy generatora.
2. Zapisać wskazania z dokładnością +/- 10 Hz i zmienić rezonator w generatorze. Opisać w ten sposób wszystkie posiadane rezonatory.
3. Kompletowanie rezonatorów: Najlepiej byłoby, gdyby wszystkie rezonatory różniły się od siebie o nie więcej niż +/- 100Hz. Jednak dobre efekty uzyskuje się gdy: rezonatory filtru nr1 różnią się od siebie o nie więcej niż +/- 100 Hz, rezonatory filtru nr2 różnią się od rezonatorów filtru nr 1 o nie więcej niż +/- 100 Hz, rezonatory filtru nr3 różnią się od rezonatorów filtru nr2 o nie więcej niż +/- 100 Hz. Rezonator generatora nośnej powinien odpowiadać rezonatorom filtru nr1 lub nr2. Jak z tego widać, najważniejszy jest filtr nr1 pracujący przy odbiorze i nadawaniu. Rozbieżności filtrów nr2 i 3 wpłyną tylko nieco na barwę odbieranego sygnału SSB.
4. Do płytki wmontować dobrane rezonatory i dławik 1mikrohenr generatora nośnej.
Uruchamianie syntezera (ustawianie skali w późniejszej kolejności):
1. Przewód PTT odłączyć od wejścia PTT układu mikrokontrolera.
2. Przełącznik zakresów ustawić w pozycję "144MHz".
3*. Przełącznik zabezpieczenia ustawić w pozycję "USTAWIANIE". Przycisnąć F3 i trzymając go, przycisnąć B2. Puścić B2 a następnie F3 (syntezer jest przełączony na wersję drugą).
4*. Jeśli przestrajanie odbywa się gałką, przycisnąć F6 i trzymając go, przycisnąć B2. Puścić B2 a następnie F6. Jeśli przestrajanie odbywa się przyciskami, przycisnąć F5 i trzymając go, przycisnąć B2. Puścić B2 a następnie F6. Przełącznik zabezpieczenia ustawić w pozycję "BLOKADA"
5*. Przycisnąć C2 oraz C3 i trzymając je, przycisnąć B2. Puścić B2 a następnie C2 i C3 (syntezer jest przełączony na kroki największe).
6*. Przycisnąć C3 i trzymając go, przycisnąć C2. Oba przyciski puścić. Dioda LED dołączona do C2 będzie migać, sąsiednia nie świeci (wybrany jest krok 500 kHz).
7. Zgodnie z instrukcją UNISYNT 2001 należy teraz dostroić trymer 20pF dołączony do rezonatora 4MHz SAA1057, ale w związku z tym że DIGITAL 2001 w wersji podstawowej na każdym paśmie przestrajany jest w wąskim zakresie, wystarczy trymer ustawić mniej więcej w pozycji środkowej.
8. Do punktu sterującego diodami VCO dołączyć napięcie 5V (polaryzacja diody VCO stałym napięciem), do wyjścia modułu syntezera częstościomierz. Regulując trymer dołączony do L1A, ustalić częstotliwość VCO na ok. 105 MHz +/-300kHz.
9. Przełącznik zakresów ustawić w pozycję "3.5MHz". Regulując trymer dołączony do L1B, ustalić wskazania częstościomierza na 43.5MHz +/- 100kHz.
10. Przełącznik zakresów ustawić w pozycję "144MHz".
11. Częstościomierz dołączyć do wyjścia filtru mieszacza syntezera i regulując trymerem dołączonym do obwodu wyjściowego VCXO uzyskać częstotliwość ok. 9MHz +/-300kHz. Trymer ustawić w środkowej pozycji między zanikami wskazań (amplituda 9MHz zbliżona do maksymalnej).
12*. Zamiast w/w napięcia 5V włączyć woltomierz.
13*. Przestrajać przyciskami lub gałką syntezer tak, aby napięcie sterujące diodę pojemnościową VCO uzyskało wartość około 5V.
14*. Przycisnąć C2 i trzymając go, przycisnąć B2. Puścić B2 a następnie C2 (wybrany został bank najmniejszych kroków).
15*. Przycisnąć C3 i trzymając go, przycisnąć C2. Oba przyciski puścić. Dioda LED dołączona do C3 będzie migać ( wybrany został krok 5kHz).
16*. Częstościomierz dołączyć do wyjścia filtru mieszacza syntezera i ustawić wskazania na najbliższe dziewięciu megahercom.
W ten sposób transceiver został dostrojony do częstotliwości 145MHz z dokładnością ok.+/-100 kHz.
17*. Przełącznik zakresów ustawić w pozycję "3.5MHz".
18*. Wybrać krok 500 kHz. Wykonać punkt nr 13.
19*. Wybrać krok 5kHz. Przestrajając, ustawić wskazania częstościomierza na najbliższe wartości 18.5MHz
Dalsze dostrojene części cyfrowej nastąpi po uruchomieniu części radiowej transceivera.
Uruchamianie odbiornika:
1. Przełącznik zakresów ustawić na "144MHz"
2. Do transceivera dołączyć głośnik. Do gniazda antenowego pasma 144MHz dołączyć rezystor 50 ohm/4W.
3. Potencjometr RRW ustawić na maksymalne wzmocnienie pośredniej częstotliwości, potencjometr siły głosu w pozycję środkową.
4. Włączyć wzmacniacz w.cz. i dostroić wyjściowy obwód rezonansowy mieszacza odbiornika na maksymalną wartość szumu.
5. Na maksymalną wartość szumu zestroić oba obwody rezonansowe wzmacniacza w.cz.
Po zakończeniu strojenia całego urządzenia, podczas słuchania odbieranych stacji, można dostrojenie tych obwodów skorygować na najlepszy odbiór, ale odczuwalne różnice będą minimalne lub żadne. Po w/w zestrojeniu również pasmo 3.5 MHz odbiornika zostało dostrojone. Zakres przestrajania VCO pasma 3.5MHz jest większy niż wymagane minimum. Zestrojenie trymera dołączonego do L1B można skorygować tak, aby pokryć (dane częstotliwości VCO na schemacie) pasma 3.5 i 7 MHz. Wówczas istnieje możliwość słuchania stacji również w paśmie 7MHz, ale ze znacznie mniejszą czułością odbiornika (tłumienie obwodu wejściowego 3.5 MHz). Ze względu na duże tłumienie w paśmie 7MHz filtru wyjściowego nadajnika, nadawać się jednak nie da. Chyba że zastosuje się dodatkowy obwód wyjściowy na pasmo 7MHz i dodatkowy przełącznik obwodów wyjściowych.
Uruchamianie nadajnika:
1. Trymer generatora nośnej ustawić na najmniejszą pojemność, PR 1M w pozycję środkową.
2. Urządzenie przełączyć w pozycję CW i zewrzeć klucz.
3. Do sondy pomiarowej dołączonej do rezystora 50 ohm, dołączyć woltomierz przełączony na największą czułość.
4. Przycisnąć PTT mikrofonu. Woltomierz powinien wskazać wzrost napięcia.
5. Dostroić na maksimum wskazań woltomierza dwa trymery filtru mieszacza nadajnika oraz wstępnego wzmacniacza nadajnika. Napięcie wskazywane przez woltomierz powinno wynosić conajmniej 20 V. Jest to wartość szczytowa napięcia w.cz. nadajnika przy mocy wyjściowej 4W. Dołączony rezystor pomiarowy powinien wyraźnie promieniować ciepło.
6. Pierwszy obwód rezonansowy po mieszaczu nadajnika rozstroić tak aby wskazanie woltomierza wyniosło 10V.
7. Trymerem generatora nośnej zmniejszyć wskazania woltomierza do 7V.
8. Dostroić na maksimum wskazań pierwszy obwód rezonansowy po mieszaczu nadajnika.
9. Transceiver przełączyć na SSB, mikrofon zewrzeć do masy, klucz CW rozewrzeć. Regulując PR 1M modulatora, doprowadzić do najmniejszych wskazań woltomierza (przy sukcesywnym przełączaniu woltomierza na coraz to wyższą czułość). Zlikwidować zwarcie mikrofonu. Nadajnik działa na 145 MHz, ale wciąż z dokładnością +/-100kHz.
10. Przełączyć urządzenie na zakres na 3.5MHz, emisję CW. Przycisnąć klucz i skontrolować moc nadajnika w tym paśmie. Powinna również wynosić conajmniej 4W.
Dokładne dostrojenie częstotliwości i wskazań skali transceivera:
1. Transceiver przełączony jest na pasmo 3.5 MHz oraz do gniazda antenowego tego pasma dołączony jest rezysto 50 ohm. Klucz jest zwarty. Do rezystora 50 ohm dołączyć poprzez tłumik rezystorowy częstościomierz.
2. Ustawić najmniejszy krok syntezera, PR wieloobrotowy (dołączony z jednej strony bezpośrednio do masy) ustawić tak aby zwierał napięcie zmieniające małe kroki.
3. Przestrajając syntezer, zauważymy przeskok częstotliwości o 1 kHz. Regulując PR wieloobrotowy, zniwelować przeskok o 1kHz tak, aby następowało płynne przestrajanie co ok. 15Hz.
4*. Przełącznik zabezpieczenia ustawić w pozycję "USTAWIANIE".
5*. Przycisnąć F2 i trzymając go, przycisnąć B2. Puścić B2 a następnie F2 (przejście do trybu ustawiania wartości skali, z późniejszymi zmianami w kierunku zgodnym ze zmianami częstotliwości. Automatycznie wybrany został czwarty bank kroków).
6*. Wybrać krok największy ( nie zmieniać banku kroków, nie wyłączać zasilania ) i regulując gałką lub przyciskami przestrajania, wybrać wskazania wyświetlacza najbliższe wskazaniom częstościomierza. Zmniejszyć krok i jeszcze bardziej zbliżyć się do tej wartości. Wybrać krok najmniejszy i wyregulować wskazania na zgodne ze wskazaniami częstościomierza.
7*. Przycisnąć i puścić B2. Przełącznik zabezpieczenia ustawić w pozycję "BLOKADA".
8. Przełączyć urządzenie na odbiór, zakres na "144MHz". Rezystor 50 ohm z dołączonym tłumikiem i częstościomierzem włączyć do wyjścia antenowego zakresu UKF. Włączyć nadawanie.
9. PR wieloobrotowy dołączony do tranzystora BC547 ustawić tak, aby zwierał napięcie zmieniające małe kroki.
10. Postępować wg punktów 3, 4, 5, 6, 7.
11. Przewód PTT dołączyć do wejścia PTT układu mikrokontrolera. Transceiver uruchomiony.
Uwaga! Podczas praktycznej pracy na pasmach, do transceivera może być dołączona tylko jedna antena. Problem ten zniknie, gdy w przyszłości do urządzenia dołączy się moduł dodatkowy, rozszerzający zakresy krótkofalowe transceivera na wszystkie pasma.
Różne uwagi końcowe:
1: Transceiver DIGITAL 2001 w wersji podstawowej, dzięki uniwersalnemu syntezerowi UNISYNT 2001, można (wg. dokumentacji DIGITAL 2000- dane na www.eter.ariadna.pl/sp3abg ) zestroić na pasmo 50 MHz. Jednak wówczas wzmacnianie sygnału nadajnika KF należy rozwiązać inaczej.
2. Docelowo należy transceiver zamknąć w metalowej obudowie, najlepiej z przegrodami ekranującymi ustawionymi między poszczególnymi modułami. Jednak można go używać bez obudowy, pod warunkiem że antena nadawcza jest w pewnej odległości od transceivera. Podczas praktycznych testów, zastosowany dipol na pasmo dwumetrowe umiejscowiony w odległości 1m od urządzenia, powodował zakłócenia w pracy transceivera. Pamiętać należy, że moc 4W w paśmie 144 MHz to nie jest mała moc a długość fali jest porównywalna z wymiarami urządzenia z przewodem mikrofonowym. Również, w odróżnieniu od urządzeń FM, układy SSB mają inne wymagania- związane z ich liniowością. Wyniesienie anteny na balkon (odległość od urządzenia ok. 8m + jedna ściana pomieszczenia) załatwiło problem. W znacznie mniejszym stopniu, jednak uwagi te dotyczą również transceivera wykonanego na pasmo 3.5 MHz.
4. Można stosować wyświetlacze LCD innych typów niż zastosowany. Dostępne są wyświetlacze przeznaczone do oglądania pod różnymi kątami, wyświetlacze z i bez podświetlania, o różnym kolorze tła i różnej wielkości znaków. Najważniejsze aby był to wyświetlacz 1*16 znakowy ze sterownikiem HD44780 lub jego odpowiednikiem. W przypadku zastosowania innego wyświetlacza LCD należy podczas podłączania kierować się nie numerami wyprowadzeń a ich nazwami. Oznaczenia wyświetlacza WM-C1601M-1YLY: 1-VSS, 2-VDD, 3-V0, 4-RS, 5-R/W, 6-E, 7-DB0, 8-DB1, 9-DB2, 10-DB3, 11-DB4, 12-DB5, 13-DB6, 14-DB7, 15-LED(+), 16-LED(-). Jednak w tym wyświetlaczu wejścia 15 i 16 są nieczynne. Przewody doprowadzające napięcie do układu podświetlania należy doprowadzić bezpośrednio do tego elementu (A-anoda, K-katoda).
5. Masy wyświetlacza (metalowej obudowy) nie łączyć (np. przy pomocy wkrętów) do masy układu! Do tego punktu dołączony jest układ zerowania wyświetlacza (56 ohm i 100 nF).
7. W warunkach amatorskich, mechanizm gałki najłatwiej wykonać wykorzystując konstrukcję potencjometru. W tym celu należy zlikwidować ślizgacz potencjometru, zapewniając możliwość ciągłego obracania gałki. Tarczę kodową można zrealizować wykonując kliszę fotograficzną zamieszczonego w instrukcji rysunku. Pola białe tarczy mają być przeźroczyste. Kliszę należy zabezpieczyć przez jej zalaminowanie (tak jak laminuje się dokumenty). Następnie należy z niej wyciąć tarczę o średnicy 3cm. W przypadku braku małych transoptorów szczelinowych, można je wykonać stosując oddzielne płaskie diody LED i płaskie fototranzystory. Takie transoptory będą reagować na światło zewnętrzne. Dlatego może pojawić się konieczność dołączenia dodatkowo między B4 i pin 40 mikrokontrolera syntezera oraz B5 i tą nóżkę rezystorów podciągających 6.8k. Tak wykonane transoptory należy osłonić.
8. Rezonatory kwarcowe, NE612N, 2SC1971, rezonatory kwarcowe 40MHz, różne wyświetlacze LCD, różne transoptory szczelinowe itp. można wysyłkowo zakupić w "TME" tel. (042)6400106, rezonatory kwarcowe, wyświetlacze LCD, przekaźniki, SAA1057, "dławiki", wyświetlacze, rezonatory, obudowy (T92)- w "LARO" tel. (068)3244984, "CYFRONIKA" (012)2665499- tu również NE612N.
INSTRUKCJA OBSŁUGI TRANSCEIVERA DIGITAL 2001:
Wybór banku kroków 15Hz, 100Hz, 1kHz, 5kHz: Przycisnąć C2 i trzymając go, przycisnąć B2. Puścić B2 a następnie C2.
Wybór banku kroków 10kHz, 12.5kHz, 25kHz, 50kHz: Przycisnąć C3 i trzymając go, przycisnąć B2. Puścić B2 a następnie C3.
Wybór banku kroków 100kHz, 125kHz, 250kHz, 500kHz: Przycisnąć C2 oraz C3 i trzymając je, przycisnąć B2. Puścić B2 a następnie C2 i C3.Uwaga: Wyboru banku kroków należy dokonać przed właściwą pracą na urządzenia, ponieważ przyciśnięcie B2 powoduje automatycznie CLR-RIT oraz VFO B=A.
Wybór kroku najmniejszego: Przycisnąć C2. Dołączona do niego LED będzie świecić, sąsiednia zgaśnie.
Wybór kroku większego: Przycisnąć C3. Dołączona do niego dioda LED będzie świecić, sąsiednia zgaśnie.
Wybór kroku jeszcze większego: Przycisnąć C2 i trzymając go, przycisnąć C3. Oba przyciski puścić. Dioda LED dołączona do C2 będzie migać, sąsiednia zgaśnie.
Wybór kroku największego: Przycisnąć C3 i trzymając go, przycisnąć C2. Oba przyciski puścić. Dioda LED dołączona do C3 będzie migać, sąsiednia zgaśnie.
Przy przestrajaniu przyciskami: Przyciśnięcie B5 spowoduje zwiększanie częstotliwości, dodatkowe przyciśnięcie B4 zwiększy szybkość przestrajania w górę. Przyciśnięcie tylko B4 spowoduje zmniejszanie częstotliwości wejściowej modułu syntezera, dodatkowe przyciśnięcie B5 zwiększy szybkość przestrajania w dół. Przy nadawaniu przestrajanie jest zablokowane.
Przy przestrajaniu gałką: Podczas szybkiego pokręcania gałką automatycznie wzrasta szybkość przestrajania. Tzn. krok 15Hz zmieni się automatycznie na 30Hz, 100Hz na 200Hz itp.. Przy nadawaniu przestrajanie jest zablokowane.
Zapis do pamięci: Na danym podzakresie przycisnąć F1 lub F2 lub F3 i trzymając przycisk wybranej pamięci, przycisnąć C3. Zwolnić C3 a następnie F1 lub F2 lub F3. Wybrana pamięć zapamiętuje aktualną częstotliwość nadawczą i odbiorczą. Zapisane częstotliwości pamiętane są po wyłączeniu zasilania.
Odczyt pamięci: Na danym podzakresie przycisnąć F1 lub F2 lub F3 i trzymając przycisk wybranej pamięci, przycisnąć C2. Zwolnić C2 a następnie F1 lub F2 lub F3. Odczytana częstotliwość nadawcza i odbiorcza stają się aktualnymi. Jeśli istnieje różnica między nimi, na wyświetlaczu LCD pojawi się litera "R".
VFO B=A: Przycisnąć F4 i trzymając go, przycisnąć C2 lub C3. Zwolnić C2 lub C3 a następnie F4. Aktualna częstotliwość nadawcza i odbiorcza zostaną zapisane do pamięci VFO B.
VFO A/B: Przycisnąć F5 i trzymając go, przycisnąć C2 lub C3. Zwolnić C2 lub C3 a następnie F5. Aktualna częstotliwość nadawcza i odbiorcza zostaną zapisane do VCO B, natomiast częstotliwości które zapisane były w VFO B, zostaną aktualnymi.
CLR-RIT: Przycisnąć F6 i trzymając go, przycisnąć C2 lub C3. Zwolnić C2 lub C3 a następnie F6. Częstotliwość odbiorcza zostanie zrównana z nadawczą.
CLR-TX: Przycisnąć i puścić B2. Częstotliwość nadawcza zostanie zrównana z odbiorczą.
RIT: Przycisnąć F7 (działa tylko przy odbiorze, na wyświetlaczu LCD pojawi się "*") i trzymając go, przestrajać urządzenie. Będzie zmieniała się tylko częstotliwość odbiorcza. RIT można przestrajać w całym paśmie- można to wykorzystać do ustalenia przesuwu częstotliwości przy pracy przez przemienniki lub przesuwach typu SPLIT. Gdy przycisk F7 zostanie zwolniony, dalsze przestrajanie spowoduje równoległą zmianę częstotliwości odbiorczej i nadawczej. Przy istnieniu różnicy między częstotliwością nadawczą i odbiorczą, dioda LED od sygnalizacji kroków która aktualnie nie świeci, będzie rozbłyskiwać krótkimi impulsami a na wyświetlaczu LCD pojawi się litera "R".
Włączenie skanera częstotliwości: Przed wyborem częstotliwości skanera należy wybrać krok skanowania. Później przycisnąć F7 i trzymając go przycisnąć C2 lub C3. Zwolnić C2 lub C3 a następnie F7. Operacji należy dokonać dość szybko. Po jego uruchomieniu VFO B=A. Skaner przeszukuje od częstotliwości VFO A do częstotliwości zapisanej w pamięci nr3 (F3).
Automatyczne zatrzymanie skanera na 8 sekund: Funkcja do wykorzystania po rozbudowie transceivera. Opis w instrukcji UNISYNT 2001.
Wyłączenie skanera: Odbywa się automatycznie po naciśnięciu PTT.