HOME PAGE / POWRÓT DO STRONY GŁÓWNEJ
TRANSCEIVER DIGITAL2000
INFORMACJE WSTĘPNE, OPIS DZIAŁANIA, OPIS URUCHAMIANIA, INSTRUKCJA OBSŁUGI :
Artykuły w "Świat Radio" nr 11/2000 i 12/2000. Dotyczą one wersji urządzenia na pasmo 144-146 MHz. Aktualna dokumentacja przedstawia sposób wykonania DIGITAL 2000 na pasmo 144-146 MHz lub 50-52 MHz. W nawiasach podane są wartości dla pasma 50-52 MHz. Dotyczy to również schematu oraz rysunków rozmieszczenia elementów. Płytki transceivera praktycznie nie uległy zmianie. Znalazły się na nich dodatkowo jedynie dwa kondensatory ceramiczne i cewka L8.
DANE TECHNICZNE TRANSCEIVERA DIGITAL 2000:
Wymiary płytek 178*150 i 178*59
Zasilanie TX 13.8V / 1.5A
Zasilanie RX 13.8V / 140mA
Zakres 144-146 MHz (50-52 MHz)
Emisja SSB
Moc wyjściowa TX 4W
Czułość RX 0.2uV
Oporność anteny 50 ohm
Zalecany mikrofon- elektretowy
Wyjście odbiornika 1W / 8ohm
Pasmo p.cz RX 2.4kHz
Pośrednia częstotliwość 40MHz
Wejście RX- wzm. w.cz MOSFET
Przestrajanie cyfrową gałką lub przyciskami
Kroki syntezera 15Hz, 100Hz, 1, 5, 10, 12.5, 25, 50, 100, 125, 250, 500kHz
Stałość częstotliwości kwarcowa
Wyposażenie: mikroprocesorowe sterowanie, syntezer częstotliwości, wyświetlacz LCD, sygnalizacja LED kroku i RIT, drugie VFO, VFO B=A, VFO A/B, RIT bez ograniczeń, CLR RIT, 3 pamięci częstotliwości, skaner częstotliwości, "stop-skaner", wyłącznik wzmacniacza w.cz, regulacja wzmocnienia m.cz i p.cz
DIGITAL 2000 jest przykładem praktycznego zastosowania uniwersalnego syntezera częstotliwości UNISYNT 2000. Na jego płytce przyczołowej znajdują się wszystkie elementy współpracujące z UNISYNT 2000. Płytka główna zawiera również druk modułu UNISYNT 2000. Transceiver ten jest najłatwiejszym do wykonania urządzeniem z serii DIGITAL. Jego instrukcja uruchamiania opracowana została w taki sposób aby urządzenie można było wykonać w warunkach amatorskich. Zastosowane są w nim typowe, łatwo dostępne elementy. W instrukcji podane są adresy firm w których wysyłkowo można kupić każdy element. Do samodzielnego wykonania (wg. instrukcji) pozostaje siedem kilkuzwojowych cewek powietrznych, pudełko ekranujące VCO, radiator oraz dobór rezonatorów filtrów (przy pomocy instrukcji, częstościomierza i generatora nośnej DIGITAL-a 2000). Transceivery DIGITAL 96, 942 i 1000 należy wykonywać wg. ściśle określonego "przepisu". DIGITAL 2000 najlepiej najpierw wykonać wg. instrukcji, uzyskując w ten sposób urządzenie SSB, 4W, 0.2uV, 144-146MHz (50-52 MHz). Jednak dzięki zastosowaniu w nim syntezera UNISYNT 2000, DIGITAL 2000 można rozbudować na najróżniejsze sposoby. W szczególności o S-MTR i wskaźnik mocy wyjściowej (taką możliwość daje LCDDISP3 i wyświetlacz LCD), dodatkowe zakresy UKF czy KF oraz dodatkowe emisje. Płytki DIGITAL 2000 można zastosować także do innych celów. Przy ich pomocy można wykonać generator sygnałowy- wobulator KF/UKF, urządzenie do łączności satelitarnych lub tzw. "drugie VFO" do dowolnego innego urządzenia.
PODSTAWOWY ZESTAW DO SAMODZIELNEGO MONTAŻU DIGITAL 2000: Płytka przyczołowa, płytka główna (razem z drukiem UNISYNT 2000), układ AT89C2051/UNISYNT2000, AT89C2051/LCDDISP3, dokumentacja.
OPIS TRANSCEIVERA DIGITAL 2000
Transceiver ten powstał w celu przedstawienia praktycznego zastosowania uniwersalnego syntezera UNISYNT 2000. Został zaprojektowany w sposób wyraźnie odróżniający go od dotychczasowych transceiverów serii DIGITAL. Również instrukcja uruchamiania opracowana została tak, aby transceiver ten można było wykonać przy minimalnej ilości przyrządów pomiarowych czyli w typowo amatorskich warunkach. W wersji podstawowej DIGITAL 2000 to bardzo prosty, a więc możliwie łatwo wykonywalny transceiver SSB UKF. Należy jednak pamiętać że mimo swej prostej konstrukcji jest urządzeniem na wskroś nowoczesnym. Posiada wszystkie układy, konieczne do prawidłowej pracy na falach eteru oraz wysokie parametry elektryczne. Jego konstrukcja została znacznie uproszczona dzięki zastosowaniu oprócz UNISYNT 2000, nowoczesnych elementów, wysokiej pośredniej częstotliwości, zastosowaniu jako indukcyjności cewek wykonanych na druku płytki oraz indukcyjności typowych (tzw. dławików). Elementy nietypowe pozostające do samodzielnego wykonania (wg. instrukcji) to siedem kilkuzwojowych cewek powietrznych, pudełko ekranujące VCO, radiator i ewentualnie gałka przestrajania z tarczą kodową. Na głównej płytce transceivera o wymiarach 178*150mm znajdują się dwa, wyraźnie oddzielone bloki: cyfrowy i radiowy. Blok radiowy to prawie kompletny transceiver. Brakuje mu tylko heterodyny. Między innymi tą część układu realizuje blok cyfrowy. W części cyfrowej płytki głównej znajduje się zintegrowany z nią moduł uniwersalnego syntezera częstotliwości UNISYNT 2000, VCO oraz układ pośredniczący między tymi stopniami. Druga płytka transceivera to jego płytka przyczołowa o wymiarach 178*59 mm zawierająca alfanumeryczny wyświetlacz LCD, układ jego sterowania, mikrołączniki, układ gałki strojenia oraz potencjometry i przełączniki transceivera. Transceivery DIGITAL 942 i 1000 przewidziane są do wykonania według ściśle określonego "przepisu". Z transceiverem DIGITAL 2000 może być inaczej. Oczywiście lepiej najpierw wykonać go według przedstawionego poniżej "przepisu" uzyskując urządzenie SSB 144-146MHz (50-52 MHz). Jednak w odróżnieniu od swoich poprzedników, DIGITAL 2000 wyposażony jest w UNIWERSALNY syntezer. Syntezer ten w znacznym stopniu rozwiązuje problem radioamatora-konstruktora jakim było "zdobycie" rezonatorów kwarcowych czy filtrów o ściśle określonych częstotliwościach i pozwala rozbudować transceiver na najróżniejsze sposoby. W szczególności o S-MTR i wskaźnik mocy wyjściowej (taką możliwość daje AT89C2051/LCDDISP3 sterujący wyświetlaczem LCD), dodatkowe zakresy UKF czy KF (np. wakacyjny transceiver 144/3.5MHz) oraz dodatkowe emisje (np. CW i FM). Płytki DIGITAL 2000 można zastosować także do innych celów. Przy ich pomocy można wykonać generator sygnałowy/wobulator KF/UKF lub tak zwane "drugie VFO" do dowolnego innego urządzenia.
Odbiornik: Sygnał z gniazda antenowego transceivera, poprzez przekaźnik doprowadzony jest do wzmacniacza wejściowego odbiornika, wykonanego na tranzystorze MOSFET BF966 w układzie z uziemionym źródłem. Wzmacniacz wyposażony jest w wyłącznik zasilania, co czasem może się przydać, w przypadku pracy z "bardzo" lokalną stacją. Wzmocniony lub stłumiony sygnał ze wzmacniacza w.cz podany jest na wejście mieszacza odbiornika. Mieszacz ten, w celu uzyskania dużej odporności odbiornika na modulację skrośną, pracuje na tranzystorze MOSFET w układzie z uziemioną (dla sygnału odbieranego) bramką. Sygnał heterodyny, poprzez prosty układ rezonansowy, doprowadzony jest do pierwszej bramki tranzystora mieszacza. Odpowiedni produkt przemiany mieszacza zostaje wyselekcjonowany w pierwszym czterokwarcowym filtrze drabinkowym o częstotliwości ok. 40 MHz, a następnie wzmocniony w pierwszym wzmacniaczu p.cz wykonanym na niskoszumnym tranzystorze BFR91. Wzmocniony sygnał p.cz doprowadzony jest do drugiego czterokwarcowego filtru drabinkowego i poddany dalszemu wzmocnieniu w następnym stopniu wzmocnienia p.cz. Stopień ten pracuje również na tranzystorze BFR91. Ostatnim filtrem kwarcowym odbiornika jest dwukwarcowy filtr, po którym sygnał p.cz dociera do produkt-detektora zbudowanego na układzie scalonym NE612N. Doprowadzony jest do niego również sygnał z generatora kwarcowego o częstotliwości ok. 40 MHz. Generator nośnej pracuje na tranzystorze BFR91. Wyposażony jest w separator pracujący w układzie wtórnika emiterowego na tranzystorze tego samego typu. Wynikiem mieszania w produkt-detektorze sygnału p.cz z sygnałem generatora nośnej, jest sygnał wyjściowy małej częstotliwości. Poddany jest on wstępnemu wzmocnieniu w niskoszumnym przedwzmacniaczu pracujący na jednym z dwóch wzmacniaczy operacyjnych układu scalonego TL072. Wstępnie wzmocniony sygnał m.cz doprowadzony jest do wzmacniacza mocy m.cz pracującego na układzie scalonym TDA 2822M. Sygnał RRW ( z potencjometru RRW ) doprowadzony jest poprzez diodę BA152 do drugiego wzmacniacza p.cz, a z jego wyjścia stałoprądowego do pierwszego wzmacniacza p.cz. Przy wzroście sygnału RRW, dioda BA152 pracuje jako tłumik p.cz, rozszerzając zakres działania regulacji wzmocnienia. Jednocześnie prąd stały docierający z diody do bazy tranzystora drugiego wzmacniacza p.cz, powoduje nasycanie się tego stopnia i dalsze obniżanie wzmocnienia. Zmiejszające się napięcie na wyjściu stałoprądowym tego stopnia, powoduje obniżanie prądu polaryzującego bazę pierwszego wzmacniacza p.cz. co obniża wzmocnienie również tego stopnia.
Nadajnik: Wejście mikrofonowe transceivera przystosowane jest do dołączenia typowego mikrofonu elektretowego. Sygnał z mikrofonu doprowadzony jest do wzmacniacza mikrofonowego który pracuje z wykorzystaniem pozostałego wzmacniacza operacyjnego układu scalonego TL072. Wzmacniacz ten spełnia również rolę filtru dolnoprzepustowego oraz uwydatnia wysokie tony sygnału mikrofonowego. Wzmocniony sygnał, o odpowiednim zakresie częstotliwości, doprowadzony jest do modulatora nadajnika. W modulatorze zastosowany jest układ scalony NE612N. Doprowadzony jest do niego również sygnał z kwarcowego generatora nośnej o częstotliwości ok. 40 MHz. Układ NE612N jest podwójnie zrównoważonym mieszaczem, równoważonym dokładnie dla sygnału o częstotliwości nośnej potencjometrem montażowym 1M. W wyniku zmieszania obu sygnałów, na wyjściu modulatora pojawia się sygnał DSB o dwóch wstęgach bocznych. Sygnał ten, wzmocniony przez tranzystor BF970, podany jest na czterokwarcowy filtr drabinkowy. W filtrze tym zostaje wytłumiona jedna z wstęg sygnału. Z filtru, sygnał SSB o częstotliwości około 40 MHz, doprowadzony jest do mieszacza nadajnika, który wykonany jest również na układzie NE612N. Do tego mieszacza doprowadzony jest także sygnał VCO o częstotliwości z zakresu 184-186 MHz (90-92 MHz). Wynik mieszania sygnałów VCO i SSB poddany jest wstępnemu wzmocnieniu przez układ pracujący na tranzystorze BF970 a następnie poddany filtracji w dwuobwodowym filtrze LC. Na wyjściu filtru otrzymujemy różnicę częstotliwości sygnałów VCO i SSB 40MHz czyli sygnał SSB z zakresu 144-146 MHz (50-52 MHz). Wzmacniany jest on w trójstopniowym wzmacniaczu liniowym. Pierwszy stopień tego wzmacniacza to wzmacniacz na tranzystorze BFR91. Następny, to driver z tranzystorem 2SC1971. Stopień końcowy nadajnika pracuje na takim samym tranzystorze. Wzmocniony do mocy 4W sygnał nadajnika, doprowadzony jest do układu rezonansowego transformującego napięcie do wyższej wartości i poprzez filtr dolnoprzepustowy oraz przekaźnik do gniazda antenowego transceivera.
Część cyfrowa transceivera: Heterodyna transceivera, to VCO wykonane na tranzystorze BF970. Jego sygnał doprowadzony jest do separatora w układzie wtórnika emiterowego. Ten stopień steruje dwoma wtórnikami. Z jednego pobierany jest sygnał sterujący mieszaczem nadajnika oraz mieszaczem odbiornika. Z drugiego separatora sygnał o częstotliwości VCO 184-186 MHz (90-92 MHz) doprowadzony jest do pomocniczego mieszacza syntezera NE612N. Do tego mieszacza doprowadzony jest również sygnał generatora pomocniczego VCXO . VCXO pracuje z typowym rezonatorem 24 MHz, którego częstotliwość rezonansowa została nieco obniżona przy pomocy "dławika" 1.5 mikrohenra. Z VCXO przy pomocy obwodu rezonansowego LC (cewka wykonana na druku płytki) pobierana jest ósma (trzecia) harmoniczna jego sygnału o częstotliwości ok. 168 MHz (72 MHz). Częstotliwość VCXO zmieniana jest przy pomocy diody pojemnościowej, napięciem wytworzonym w przetworniku C/A modułu UNISYNT 2000. W ten sposób uzyskiwane są kroki syntezra mniejsze od 1kHz. Sygnał wyjściowy mieszacza syntezera, o częstotliwości ok. 16-18 MHz (18-20MHz), doprowadzony jest do scalonego syntezera SAA1057. Syntezer ten jest programowany trójprzewodową magistralą, przez układ scalony AT89C2051/UNISYNT 2000. SAA1057 realizuje przestrajanie z krokiem 1 kHz. Zawiera programowalny dzielnik częstotliwości, detektor fazy cyfrowy i próbkująco-pamiętający, wzmacniacz pętli PLL z programowalnymi źródłami prądowymi, generator wzorcowy 4MHz oraz jego dzielnik częstotliwości. Efektem przetwarzania sygnałów w syntezerze jest jego napięcie wyjściowe, które służy do polaryzacji diody pojemnościowej VCO w taki sposób, że następuje regulacja i stabilizacja częstotliwości VCO. Układ AT89C2051/UNISYNT 2000 wysyła również informację o aktualnej częstotliwości do układu scalonego AT89C2051/LCDDISP3. Ten z kolei steruje wyświetlaczem LCD.
URUCHAMIANIE TRANSCEIVERA DIGITAL 2000
Założeniem podstawowym niniejszego opisu jest, że płytki transceivera są zmontowane i połączone między sobą. Zmontowane są bezbłędnie, fachowo i z pełnosprawnych elementów. Do zamontowania w późniejszym czasie należy pozostawić wszystkie rezonatory 40MHz i dławik 1mikrohenr generatora nośnej. Zworę modułu UNISYNT 2000 (zintegrowanego z płytką główną) ustawić w pozycję "WERS2". Docelowo pokrywkę dolną i górną należy nałożyć na główną część pudełka ekranującego VCO i przylutować. Podczas uruchamiania pokrywka górna może być zdjęta. Podane średnice cewek są ich średnicami wewnętrznymi. Najłatwiej cewki nawinąć na odpowiednich wiertłach. Zwoje cewki L1 skleić. Dolną część jej zwoi przykleić do płytki. Wszystkie elementy powinny być montowane z krótkimi doprowadzeniami. Dla układów NE612N nie stosować podstawek. Tranzystor PA przykręcić bezpośrednio do radiatora, bez izolacji. Emiter tranzystora dołączony jest do jego radiatora. Uruchamiać należy w kolejności zgodnej z poniższym opisem. Opis ten ukierunkowany jest na wykonanie transceivera DIGITAL 2000 w wersji podstawowej, w warunkach domowych. To znaczy takich, gdy wykonujący dysponuje minimalnymi możliwościami pomiarowymi. Minimalny zestaw przyrządów pomiarowych: oscyloskop do 20 MHz, rezystor 50 ohm/4W (np. dwa rezystory 100 ohm/2W połączone równolegle) z sondą pomiarową napięcia w.cz (typowy, jednopołówkowy detektor napięcia szczytowego z diodą BAT 43), częstościomierz UKF (może to być częstościomierz do 10MHz z preskalerem typu telewizyjnego) o czułości minimum 50 mV. Razem z instrukcją transceivera dostarczana jest oddzielna, dokładna instrukcja modułu UNISYNT 2000 umożliwiająca rozbudowę urządzenia.
Dobór rezonatorów do filtrów 40MHz i generatora nośnej: Aby skompletować rezonatory w sposób optymalny, należy zaopatrzyć się w 15-20 rezonatorów tego samego producenta. Często jednak może wystarczyć 11 rezonatorów. Rezonatory te są typowe i tanie. Oczywiście, dzięki UNISYNT 2000 można zastosować inną pośrednią częstotliwość, ale to pozostawiam do samodzielnego rozważenia.
1. Dołączyć częstościomierz do wyjścia wtórnika generatora nośnej, trymer 10pF generatora ustawić na maksymalną pojemność, dołączyć jeden z rezonatorów 40MHz do generatora, włączyć zasilanie. Częstościomierz powinien wskazywać częstotliwość pracy generatora.
2. Zapisać wskazania z dokładnością +/- 10 Hz i zmienić rezonator w generatorze. Opisać w ten sposób wszystkie posiadane rezonatory.
3. Kompletowanie rezonatorów: Najlepiej byłoby, gdyby wszystkie rezonatory różniły się od siebie o nie więcej niż +/- 100Hz. Jednak dobre efekty uzyskuje się gdy: rezonatory filtru nr1 różnią się od siebie o nie więcej niż +/- 100 Hz, rezonatory filtru nr2 różnią się od rezonatorów filtru nr 1 o nie więcej niż +/- 100 Hz, rezonatory filtru nr3 różnią się od rezonatorów filtru nr2 o nie więcej niż +/- 100 Hz. Rezonator generatora nośnej powinien odpowiadać rezonatorom filtru nr1 lub nr2. Jak z tego widać, najważniejszy jest filtr nr1 pracujący przy odbiorze i nadawaniu. Rozbieżności filtrów nr2 i 3 wpłyną tylko nieco na barwę odbieranego sygnału SSB.
4. Do płytki wmontować dobrane rezonatory i dławik 1mikrohenr generatora nośnej.
Uruchamianie części cyfrowej:
1. Po włączeniu zasilania należy PR 10k wyświetlacza LCD ustawić tak aby wyświetlane cyfry były najlepiej widoczne.
2. Gałkę strojenia ustawić w takiej pozycji, aby na wyjściu transoptorów istniały logiczne jedynki. Jeśli przestrajanie ma odbywać się przyciskami, przyciski mają być zwolnione.
3. Wyregulować PR wieloobrotowy 100 kohm przełącznika pasm tak aby na E3 napięcie wynosiło ok. 2 V a wskazania wyświetlacza LCD były stabilne.
4. Przycisnąć F3 i trzymając go, przycisnąć B2. Puścić B2 a następnie F3 (syntezer jest przełączony na wersję drugą).
5. Jeśli przestrajanie odbywa się gałką, przycisnąć F6 i trzymając go, przycisnąć B2. Puścić B2 a następnie F6. Jeśli przestrajanie odbywa się przyciskami, przycisnąć F5 i trzymając go, przycisnąć B2. Puścić B2 a następnie F6.
6. Przycisnąć C2 oraz C3 i trzymając je, przycisnąć B2. Puścić B2 a następnie C2 i C3 (syntezer jest przełączony na kroki największe).
7. Przycisnąć C3 i trzymając go, przycisnąć C2. Oba przyciski puścić. Dioda LED dołączona do C2 będzie migać, sąsiednia nie świeci (wybrany jest krok 500 kHz).
8. Zgodnie z instrukcją UNISYNT 2000 należy teraz dostroić trymer 20pF dołączony do rezonatora 4MHz SAA1057, ale w związku z tym że DIGITAL 2000 przestrajany jest w wąskim zakresie, wystarczy trymer ustawić mniej więcej na środku.
9. Do wyjścia A1 dołączyć napięcie 5V, do wyjścia VCO częstościomierz. Regulując trymer dołączony do L1, ustalić częstotliwość VCO na ok. 185 MHz +/-300kHz (91 MHz +/-150 kHz).
10. Częstościomierz dołączyć do wyjścia mieszacza syntezera i regulując trymerem dołączonym do obwodu wyjściowego VCXO uzyskać częstotliwość ok. 17MHz +/-300kHz (19MHz +/-150kHz). Zamiast częstościomierza włączyć oscyloskop i dostroć trymer na maksymalną amplitudę sygnału 17MHz (19MHz).
11. Do wyjścia A1 zamiast w/w napięcia 5V dołączyć oscyloskop i ustawić go na pomiar napięcia stałego 2V/działkę.
12. Przestrajać przyciskami lub gałką syntezer tak, aby napięcie na wyjściu A1 uzyskało wartość około 5V.
13. Przycisnąć C2 i trzymając go, przycisnąć B2. Puścić B2 a następnie C2 (syntezer przełączony na najmniejsze kroki).
14. Przycisnąć C3 i trzymając go, przycisnąć C2. Oba przyciski puścić. Dioda LED dołączona do C3 będzie migać ( wybrany został krok 5kHz).
15. Częstościomierz dołączyć do wyjścia mieszacza syntezera i ustawić wskazania na najbliższe siedemnastu (dziewiętnastu) megahercom.
W ten sposób transceiver został dostrojony do częstotliwości 145MHz (51 MHz) z dokładnością ok.+/-100 kHz. Dalsze dostrojene części cyfrowej nastąpi po uruchomieniu części radiowej transceivera.
Uruchamianie odbiornika:
1. Do transceivera dołączyć głośnik. Do gniazda antenowego dołączyć rezystor 50 ohm/4W.
2. Potencjometr RRW ustawić na maksymalne wzmocnienie pośredniej częstotliwości, potencjometr siły głosu w pozycję środkową.
3. Włączyć wzmacniacz w.cz., trymer obwodu heterodyny mieszacza RX ustawić na maksymalną pojemność.
4. Oscyloskop dołączyć do wyjścia głośnikowego odbiornika i dostroić wyjściowy obwód rezonansowy mieszacza odbiornika na maksymalną wartość szumu.
5. Na maksymalną wartość szumu zestroić oba obwody rezonansowe wzmacniacza w.cz. oraz obwód doprowadzający sygnał heterodyny.
Uruchamianie nadajnika:
1. Rozrównoważyć modulator potencjometrem montażowym 1M, przestawiając go w jedną ze skrajnych pozycji.
2. Do sondy pomiarowej dołączonej do rezystora 50 ohm, dołączyć oscyloskop przełączony na największą czułość pomiaru napięcia stałego.
3. Przycisnąć PTT mikrofonu. Oscyloskop powinien wskazać wzrost napięcia.
4. Dostroić na maksimum wskazań oscyloskopu dwa trymery filtru mieszacza nadajnika oraz wstępnego wzmacniacza nadajnika. Napięcie wskazywane przez oscyloskop powinno wynosić prawie 20 V.
5. Regulując odległości międzyzwojowe cewek L6 i L7 doprowadzić do wskazań oscyloskopu na 20V. Jest to wartość szczytowa napięcia w.cz. nadajnika przy mocy wyjściowej 4W. Dołączony rezystor pomiarowy powinien wyraźnie promieniować ciepło.
6. Pierwszy obwód rezonansowy po mieszaczu nadajnika rozstroić tak aby wskazanie oscyloskopu wyniosło 10V.
7. Trymerem generatora nośnej zmniejszyć wskazania oscyloskopu do 5V.
8. Dostroić na maksimum wskazań pierwszy obwód rezonansowy po mieszaczu nadajnika.
9. Mikrofon zewrzeć do masy, oscyloskop ustawić na największą czułość i regulując PR 1M modulatora, doprowadzić do najmniejszych wskazań oscyloskopu. Zlikwidować zwarcie mikrofonu. Nadajnik działa na 145 MHz (51MHz), ale wciąż z dokładnością +/-100kHz.
Dokładne dostrojenie częstotliwości i wskazań skali transceivera:
1. Transceiver przełączyć na odbiór. Do rezystora 50 ohm dołączyć sygnał 1MHz lub 5MHz (w wersji 50MHz -1MHz) z dzielnika wzorca częstościomierza.
2. Przycisnąć C2. Dołączona do niego dioda LED zaświeci (wybrany najmniejszy krok).
3. Ustawić PR 500 kohm w pozycję zapewniającą 0V na jego wyjściu.
4. Skala LCD wskazuje cyfry, na razie nie związane z faktyczną częstotliwością. Przestrajać transceiver w zakresie +/- 100 jednostek wskazań skali LCD (czyli około +/- 100 kHz), aż do usłyszenia w głośniku silnego sygnału o częstotliwości około 1kHz.
5. Obniżyć potencjometrem RRW wzmocnienie pośredniej częstotliwości do uzyskania czystego sygnały m.cz. Oscyloskop przełączony na pomiar napięcia stałego, poprzez rezystor 10 Mohm lub większy, dołączyć do E1.
6. Przestrajając transceiver w niewielkim zakresie, tak aby wciąż był słyszalny niezmieniony sygnał m.cz, ustawić minimalne wskazania oscyloskopu.
7. Do wyjścia głośnikowego dołączyć częstościomierz i zmierzyć częstotliwość tonu z dokładnością do 1Hz.
8. Minimalnie przestroić transceiver tak, aby nastąpił przeskok napięcia wskazywanego przez oscyloskop z 0V na maksimum.
9. PR VCXO wyregulować tak, aby częstotliwość sygnału m.cz była wyższa od poprzednio zmierzonej o 15Hz.
10. Oscyloskop dołączyć bezpośrednio do wyjścia produkt detektora odbiornika.
11. Przestroić transceiver do uzyskania sygnału m.cz o najniższej częstotliwości obserwowanej na oscyloskopie (np. 5Hz).
12. Przycisnąć F2 i trzymając go, przycisnąć B2. Puścić B2 a następnie F2 (przejście do trybu ustawiania wartości skali, z późniejszymi zmianami w kierunku zgodnym ze zmianami częstotliwości).
13. Wybrać krok największy i regulując gałką lub przyciskami przestrajania, wybrać wskazania wyświetlacza najbliższe wartości 0145000,0 (0050000,0). Zmniejszyć krok i jeszcze bardziej zbliżyć się do tej wartości. Wybrać krok najmniejszy i wyregulować wskazania dokładnie na 0145000,0 (0050000,0).
14. Przycisnąć i puścić B2. Transceiver uruchomiony.
Różne uwagi końcowe:
1. Zastosowany akumulator będzie podtrzymywał zawartość pamięci mikrokontrolera przy wyłączonym urządzeniu przez dwa miesiące. Oznacza to, że dla bezpieczeństwa należy conajmniej raz w miesiącu na kilka godzin transceiver włączyć.
2. Należy pamiętać, że nawet krótkie przypadkowe zwarcie zasilania mikrokontrolera AT89C2051/UNISYNT2000 ( pin 20 do masy ) spowoduje utratę zapisanych podczas uruchamiania nastaw (nie programu!) i trzeba będzie zgodnie z instrukcją wpisać je na nowo. Po uruchomieniu transceivera, warto zapisać częstotliwość na której będzie odbierany sygnał harmonicznej generatora 24 MHz - ok. 143950kHz (ok. 47980kHz). W przypadku zaniku z jakiegoś względu podtrzymania pamięci mikrokontrolera, można odszukać ten sygnał i bez przyżądów odtworzyć utracone nastawy.
3. Docelowo należy transceiver zamknąć w metalowej obudowie z przegrodą ekranującą ustawioną wg. linii oddzielającej część radiową od cyfrowej. Jednak można go używać bez obudowy, pod warunkiem że antena nadawcza jest w pewnej odległości od transceivera. Podczas praktycznych testów, zastosowany dipol na pasmo dwumetrowe umiejscowiony w odległości 1m od urządzenia, powodował zakłócenia w pracy transceivera. Pamiętać należy, że moc 4W w paśmie 144 MHz to nie jest mała moc a długość fali jest porównywalna z wymiarami urządzenia z przewodem mikrofonowym. Również, w odróżnieniu od urządzeń FM, układy SSB mają inne wymagania związane z ich liniowością. Wyniesienie anteny na balkon (odległość od urządzenia ok. 8m + jedna ściana pomieszczenia) załatwiło problem. W mniejszym stopniu, jednak uwagi te dotyczą również transceivera wykonanego na pasmo 50 MHz.
4. Zastosowany wyświetlacz LCD wymaga pochylenia płytki przyczołowej pod kątem ok. 45 stopni. Nie posiada również podświetlania. Można tu zastosować inny wyświetlacz. Dostępne są wyświetlacze przeznaczone do oglądania pod różnymi kątami, wyświetlacze z i bez podświetlania, o różnym kolorze tła i różnej wielkości znaków. Najważniejsze aby był to wyświetlacz 1*16 znakowy ze sterownikiem HD44780 lub jego odpowiednikiem. W przypadku zastosowania innego wyświetlacza LCD należy podczas podłączania kierować się nie numerami wyprowadzeń a ich nazwami. Oznaczenia wyświetlacza WM-C1601M:1-VSS, 2-VDD, 3-V0, 4-RS, 5-R/W, 6-E, 7-DB0, 8-DB1, 9-DB2, 10-DB3, 11-DB4, 12-DB5, 13-DB6, 14-DB7, 15-LED(+), 16-LED(-).
5. Masy wyświetlacza nie łączyć (np. przy pomocy wkrętów) do masy układu! Jego masę dołącza AT89C2051/LCDDISP3.
6.Między wyjściem a masą układu, z którego steruje się wejście S-mtra skali LCD, należy dołączyć potencjometr montażowy 10k, do wyregulowania maksymalnych wskazań S-mtra. Będzie on również domykał do masy prąd wejścia S-mtra.
7. W warunkach amatorskich, mechanizm gałki najłatwiej wykonać wykorzystując konstrukcję potencjometru. W tym celu należy zlikwidować ślizgacz potencjometru, zapewniając możliwość ciągłego obracania gałki. Tarczę kodową można zrealizować wykonując kliszę fotograficzną zamieszczonego w instrukcji rysunku. Pola białe tarczy mają być przeźroczyste. Kliszę należy zabezpieczyć przez jej zalaminowanie (tak jak laminuje się dokumenty). Następnie należy z niej wyciąć tarczę o średnicy 3cm. W przypadku braku małych transoptorów szczelinowych, można je wykonać stosując oddzielne płaskie diody LED i płaskie fototranzystory. Takie transoptory będą reagować na światło zewnętrzne. Dlatego może pojawić się konieczność dołączenia dodatkowo między B4 i pin 20 mikrokontrolera syntezera oraz B5 i tą nóżkę rezystorów podciągających 6.8k. Jeśli urządzenie jest bez obudowy, transoptory należy osłonić, ponieważ przy wyłączonym zasilaniu, podświetlane przez światło zewnętrzne fototranzystory spowodują dodatkową utratę energii z akumulatorka. Małą, ale liczącą się.
8. Rezonatory kwarcowe, NE612N, 2SC1971, rezonatory kwarcowe 40MHz, różne wyświetlacze LCD, różne transoptory szczelinowe itp. można wysyłkowo zakupić w "TME" tel. (042)6400106, rezonatory kwarcowe, wyświetlacze LCD WM-C1601M i inne, przekaźniki, SAA1057, "dławiki", wyświetlacze, rezonatory- w "LARO" tel. (068)3244984, "CYFRONIKA" (012)2665499
9. Ten punkt został dopisany 20-go stycznia 2001r. W związku z nieprzewidzianą rozbieżnością elementów, niektóre egzemplarze transceivera wykazują mniejszą moc wyjściową nadajnika niż została założona. Oto kilka ulepszeń które pozwolą na uzyskanie w każdym przypadku mocy wyjściowej 4-5W (na aktualnym schemacie są one uwzględnione, płytki nie ulegają zmianie).
1: Do bazy BFR91 wzmacniacza w.cz nadajnika włączony jest rezystor 1 ohm. Należy go zewrzeć. Dołączony do tego rezystora kondensator 100pF należy usunąć. 2: Do bazy drivera (2SC1971) dołączony jest rezystor 56 ohm. W szereg z tym rezystorem dołączć dławik 1 mikrohenr. 3: Prąd spoczynkowy PA (2SC1971) (tzn. prąd kolektora tego tranzystora po przełączeniu urządzenia na nadawanie, przy braku sygnału w.cz.) powinien wynosić ok.100mA. Ustalany jest przez układ polaryzacji bazy PA tzn. przez diodę 1N4001 oraz rezystor 220 ohm. Może pojawić się konieczność zwiększenia tego rezystora. Nie zapominać o bezpośrednim przylutowaniu diody do radiatora PA. 4: Między cewki obwodu wyjściowego (L5, L6, L7) a masę dołączone są kondensatory. Dołączenie do niektórych z nich kondensatora 5.6pF może minimalnie zwiększyć moc. To trzeba sprawdzić doświadczalnie. Kondensator 1nF zwierający cewkę L3 do masy powinien być dobrej jakości i mieć krótkie nóżki. Warto sprawdzić czy dołączenie równolegle do niego drugiego kondensatora 1nF nie zwiększy mocy. Taki przypadek zaistniał.
Ponadto niektóre rezonatory 24MHz mają większą dobroć niż było przewidziane i trudno w takim przypadku w podanym wcześniej układzie uzyskać przestrojenie VCXO o ok. 1kHz. Należy wówczas zamiast dołączonego do rezonatora dławika 1.5 mikrohenra dołączyć dławik 3.3 mikrohenry.
INSTRUKCJA OBSŁUGI TRANSCEIVERA DIGITAL 2000
Wybór banku kroków 15Hz, 100Hz, 1kHz, 5kHz: Przycisnąć C2 i trzymając go, przycisnąć B2. Puścić B2 a następnie C2.
Wybór banku kroków 10kHz, 12.5kHz, 25kHz, 50kHz: Przycisnąć C3 i trzymając go, przycisnąć B2. Puścić B2 a następnie C3.
Wybór banku kroków 100kHz, 125kHz, 250kHz, 500kHz: Przycisnąć C2 oraz C3 i trzymając je, przycisnąć B2. Puścić B2 a następnie C2 i C3.Uwaga: Wyboru banku kroków należy dokonać przed właściwą pracą na urządzenia, ponieważ przyciśnięcie B2 powoduje automatycznie CLR-RIT oraz VFO B=A.
Wybór kroku najmniejszego: Przycisnąć C2. Dołączona do niego LED będzie świecić, sąsiednia zgaśnie.
Wybór kroku większego: Przycisnąć C3. Dołączona do niego dioda LED będzie świecić, sąsiednia zgaśnie.
Wybór kroku jeszcze większego: Przycisnąć C2 i trzymając go, przycisnąć C3. Oba przyciski puścić. Dioda LED dołączona do C2 będzie migać, sąsiednia zgaśnie.
Wybór kroku największego: Przycisnąć C3 i trzymając go, przycisnąć C2. Oba przyciski puścić. Dioda LED dołączona do C3 będzie migać, sąsiednia zgaśnie.
Przestrajanie przyciskami: Przyciśnięcie B5 spowoduje zwiększanie częstotliwości, dodatkowe przyciśnięcie B4 zwiększy szybkość przestrajania w górę. Przyciśnięcie tylko B4 spowoduje zmniejszanie częstotliwości wejściowej modułu syntezera, dodatkowe przyciśnięcie B5 zwiększy szybkość przestrajania w dół. Przy nadawaniu przestrajanie jest zablokowane.
Przestrajanie gałką: Podczas szybkiego pokręcania gałką automatycznie wzrasta szybkość przestrajania. Tzn. krok 15Hz zmieni się automatycznie na 30Hz, 100Hz na 200Hz itp.. Przy nadawaniu przestrajanie jest zablokowane.
Zapis do pamięci: Przycisnąć F1 lub F2 lub F3 i trzymając przycisk wybranej pamięci, przycisnąć C3. Zwolnić C3 a następnie F1 lub F2 lub F3. Wybrana pamięć zapamiętuje aktualną częstotliwość nadawczą i odbiorczą. Zapisane częstotliwości pamiętane są po wyłączeniu zasilania.
Odczyt pamięci: Przycisnąć F1 lub F2 lub F3 i trzymając przycisk wybranej pamięci, przycisnąć C2. Zwolnić C2 a następnie F1 lub F2 lub F3. Odczytana częstotliwość nadawcza i odbiorcza stają się aktualnymi. Jeśli istnieje różnica między nimi, na wyświetlaczu LCD pojawi się litera "R".
VFO B=A: Przycisnąć F4 i trzymając go, przycisnąć C2 lub C3. Zwolnić C2 lub C3 a następnie F4. Aktualna częstotliwość nadawcza i odbiorcza zostaną zapisane do pamięci VFO B.
VFO A/B: Przycisnąć F5 i trzymając go, przycisnąć C2 lub C3. Zwolnić C2 lub C3 a następnie F5. Aktualna częstotliwość nadawcza i odbiorcza zostaną zapisane do VCO B, natomiast częstotliwości które zapisane były w VFO B, zostaną aktualnymi.
CLR-RIT: Przycisnąć F6 i trzymając go, przycisnąć C2 lub C3. Zwolnić C2 lub C3 a następnie F6. Częstotliwość odbiorcza zostanie zrównana z nadawczą.
RIT: Przycisnąć F7 (nie przyciskać przy nadawaniu) i trzymając go, przestrajać urządzenie. Będzie zmieniała się tylko częstotliwość odbiorcza. RIT można przestrajać w całym paśmie. Gdy przycisk F7 zostanie zwolniony, dalsze przestrajanie spowoduje równoległą zmianę częstotliwości odbiorczej i nadawczej. Przy istnieniu różnicy między częstotliwością nadawczą i odbiorczą, dioda LED od sygnalizacji kroków która aktualnie nie świeci, będzie rozbłyskiwać krótkimi impulsami a na wyświetlaczu LCD pojawi się litera "R".
Włączenie skanera częstotliwości: Przycisnąć F7 i trzymając go przycisnąć C2 lub C3. Zwolnić C2 lub C3 a następnie F7. Operacji należy dokonać dość szybko. Po jego uruchomieniu VFO B=A. Skaner przeszukuje od częstotliwości VFO A do częstotliwości zapisanej w pamięci nr3 (F3). Przed wyborem częstotliwości skanera należy wybrać krok skanowania.
Zatrzymanie skanera: Funkcja do wykorzystania po rozbudowie transceivera. Opis w instrukcji UNISYNT 2000.
Wyłączenie skanera: Odbywa się automatycznie po naciśnięciu PTT lub przycisku STOP SKANER.